Bilimsel düşünce, akılcı bir bilgi arayışıdır. İnsanın bugüne kadar bulduğu bilgi arayışı yollarının en yetkinidir. Bilim ise en doğru yanıtı aramaya yönelik yapılan bir yolculuktur. Tüm yol hikayelerinde olduğu gibi yolda öğrendiklerimiz hedefe ulaşmakta çok daha önemlidir.
Tüm yolculuk soru sormakla başlar. Zihnimizin soru sormaya açık olması gerekir. Dolayısıyla merak etmek, olduğu ya da bize öğretildiği gibi kabul etmemek, sorgulamak ve doğaya, hayata, yaşama bir gözlemci gibi yaklaşmak önemlidir.
Sorduğumuz sorular daha önce de sorulmuş mu? Peki, verilen yanıtlar nelerdir?, Bu yanıtlar gözlemlerinizle uyuşuyor mu?, Verilen yanıt önemli bir otorite tarafından onaylandığı için doğru kabul edilmiş olabilir mi?, Bu yanıt verilirken bilimsel bir yol kullanılmış mı?
Sorumuzu sorduk ve araştırmamızı yaptık fakat verilen cevaplar bizi tatmin etmedi. Gözden kaçırılan bir ayrıntı olabilir, daha yakın zamanda keşfedilen ama önceden bilinmeyen bir etmen olabilir. Sonuçta bir soruya daha iyi yanıt vereceğini düşündüğümüz fikirlerimiz var. Bu fikirler, bizim hipotezimizi oluşturur.
Sıra geldi fikrimizi test etmeye. Test aşaması bilimsel düşüncenin en kritik aşamasıdır. Test yöntemimiz ne kadar iyi olursa çıkarımlarımız da o ölçüde doğru olacaktır. Birçok büyük fikir test edilmek için özel şartlar, büyük bilimsel laboratuvarlar gerektirir. Ancak daha basit bir şekilde yapılabilecek o kadar çok şey var ki. Bunları bu sayfada sizlerle paylaşacağız.
Geldik testlerimizin sonuçlarını analiz etmeye. Matematik burada en büyük yardımcımız. Gerekirse uzmanlardan da yardım alarak bu süreci tamamlayabiliriz. Analiz aşamasında önemli olan, analizimizi yaparken test verilerimiz ne diyorsa sadece onu söylemek, kendi fikirlerimizi desteklemeye çalışmamak gerekir. Çünkü, biz ne yaparsak yapalım, neye inanırsak inanalım bilim sonunda gerçeği bulacaktır.
Analizlerimiz fikirlerimiz ile uyumlu mu uyumsuz mu?, Uyumsuz ise sonuçlar neden bu şekilde çıktı?, Deney yaparken bir hata yapmış olabilir miyiz?, Deney sırasında bir değişkeni gözden kaçırmış olabilir miyiz?, En başta hipotezimizde hata mı vardı?, Deneyimizin sonunda olası yanıtımız ne oldu?
Olası yanıtlarımız ilk sorumuzu oluştururken yaptığımız gözlemlere uyuyor mu?, Tam olarak uymuyor ise uymayan noktalar nelerdir?, Bazı koşullarda şartlar uyuyor ancak bazılarında uymuyorsa bu koşulların özellikleri neler olabilir? Bu aşamaya kadar süren bilimsel düşünce yolculuğunuzun sonunda muhtemelen yeni bir soru oluşacak ve bu soru ile birlikte yeniden kendinizi bilimsel düşünce sürecinin içerisinde bulacaksınız. Bu süreçlerin her bir adımı mutlaka kayıt altına alınmalı, paylaşıma açılmalıdır. Doğa ile ilgili bir çok soru insan ömründen daha uzun sürer ve defalarca test edilmesi gerekir. Sonuçta elde edilen ve ortaya çıkan bilimsel bilgi artık insanlık kültürüne mal olmuştur.